بیش بود، بیش اظهاری یا گران نمایی ارزش عبارت است از بیان ارزش کالا بیشتر از قیمتی که واقعاً پرداخت شده که این کار با ارائه اسناد و مدارک ساختگی و جعلی از طرف فروشنده یا خریدار به‌منظور دریافت تسهیلات بانکی، خروج ارز و پولشویی صورت می‌گیرد. همانطور که گفتیم زمانی اهمیت پیدا می‌کند که اختلاف ارز دولتی و آزاد افزایش یابد. به طور مثال ۱۰ قاب عکس یک دلاری از کشوری خریداری می‌کنید و فاکتور آنرا در کشور ترکیه به گمرک برای ترخیص کالا تحویل می‌دهید. گمرک ترکیه فاکتور کالا را قبول کرده و به طور مثال به شما اعلام می‌کند که با ۵ درصد هزینه گمرکی می‌توانید کالای خود را ترخیص کنید. سپس با توجه به روند کاری گمرک مقصد یک تعرفه گمرکی برای شما در نظر گرفته می‌شود.
اظهار کالا در ایران
می‌دانید که در ایران تمامی گمرکات طبق قانون، دارای یک تعرفه گمرکی مشخص برای هر کالا هستند. در این مرحله پس از اظهار کالا ( در این مثال اظهار قاب عکس ) با رقم مشخص شده، گمرک بررسی می‌کند که آیا رقم اظهاری شما با رقم‌های تعیین شده خود در سامانه tsc همخوانی دارد یا نه؟ ( سامانه tsc سامانه‌ای است که در آن ارزش واردات هر نوع کالا مشخص شده است). سپس بعد از بررسی به این نتیجه می‌رسند که ارزش واردات هر قاب عکس ۲ دلار می‌باشد.
کم اظهاری چیست؟
کم‌اظهاری از آن اصطلاحاتی است که همراه توضیح بیش بود باید با آن آشنا شوید. به مثال بالا برگردیم. باتوجه به اینکه در سامانه ارزش قاب عکس ۲ دلار ثبت شده است اگر شما ارزش قاب عکس را ۱ دلار اظهار کرده باشید به این معناست که نسبت به این کالا کم اظهاری کرده‌اید حتی اگر واقعا ۱ دلار خرید کرده باشید. اصولا روند این کار در ایران به این صورت است که در این شرایط حتی اگر قاب عکس را ۱ دلار خریده باشید ولی در سامانهtsc ۲ دلار ثبت شده باشد مشمول جریمه خواهید شد. به همین خاطر برای جلوگیری از جریمه شدن باید مدارک را طوری تنظیم کنید که قیمت فاکتور با قیمت داخل سامانه تطابق داشته باشد که یعنی شما در نهایت قیمت خرید قاب عکس را ۲ دلار ثبت خواهید کرد.
بیش بود بانکی چیست؟
بیش بود بانکی یعنی افراد برای دریافت و استفاده بیشتر از ارز نیمایی، کالای خود را با قیمتی بالاتر از قیمت واقعی اظهار می‌کنند تا سود بیشتری با استفاده از ارز کسب کنند. به طور مثال اعلام می‌شود که واردات روغن آفتابگردان شامل ارز نیمایی شده است. اگر ارز نیمایی ۵ هزار تومان باشد، می‌توان داخل بازار ارز را به قیمت ۱۰ هزار تومان به فروش رساند یعنی فرد می‌تواند روی هر دلار از واردات هر روغن آفتابگردان ۵ هزار تومان سود دریافت کند که این رقم در تعداد بالای واردات کالا قیمت قابل توجهی خواهد شد. حال اگر ۴ روغن آفتابگردان خریداری شود ۲۰ هزار تومان از آن را به فروشنده در ترکیه پرداخت می‌کند. در نهایت ۲۰ هزار تومان از طریق ارز نیمایی سود خواهد کرد زیرا در این مرحله دلار را به‌طور نقد از بانک دریافت می‌کند و می‌تواند در بازار به فروش برساند.
