کسر تخلیه یک از تخلفات گمرکی است که در قانون امور گمرکی نیز آورده شده است. مواردی است که مشخص می‌شود تعداد بسته های وارده از مبادی مجاز و قانونی به نسبت اظهارنامه اجمالی، فهرست کل بار یا بارنامه کم یا زیاد است.
در این صورت طبق قانون بحث کسر یا اضافه تخلیه مطرح می‌شود. در مورد اضافه تخلیه به ضبط بسته یا بسته‌های اضافی اکتفا می‌گردد. درمورد کسر تخلیه به اخذ جریمه انتظامی مطابق ماده ۱۱۰ این قانون اقدام می‌شود.
کسر تخلیه از دید گمرک
یکی از روش‌های ارزش‌گذاری کالا بر اساس وزن است. در این مواقع زمانی که در محوطه درب خروج گمرک بار باسکول می شود، اگر بین وزنی که ارسال شده و وزنی که روی باسکول نشان می‌دهد تفاوتی دیده شود و کاهش وزن نیز قابل توجه باشد، کسر تخلیه محسوب می‌شود .
نکته: با توجه به بخشنامه بانک مرکزی این تلورانس تا میزان ۳ درصد مانعی ندارد، ولی اگر بیشتر از آن باشد صاحب کالا باید جریمه آن را پرداخت نماید.
این جریمه دو حالت دارد:
- اگر وزن بار در زمانی روی باسکول می‌رود کمتر از وزن اظهاری باشد، باید به میزانی که ارز نیمایی بیشتر دریافت شده دلار آزاد خریداری و به بانک مرکزی پرداخت نمایید.
مثال: اگر وزن بار شما ۱۰ تن باشد اما هنگام باسکول ۸ تن برآورد شود، در ازای آن ۲ تن تفاوت باید به بانک مرکزی معادل ارز پرداخت نمایید. از آن‌جایی که تفاوت بین ارز نیمایی و آزاد زیاد است، این امر از حاشیه سود شما کم می‌کند.
- اگر در زمان باسکول بار وزن آن از وزن اظهار شده بیشتر شود، بابت وزن اضافه باید مبلغی به عنوان جریمه به گمرک پرداخت شود که این مبلغ از مبلغ کسر تخلیه خیلی کمتر است.
کسر تخلیه از دیدگاه و روند بانک
در زمانی که قرار است ورود کالا و محموله از طریق سیستم بانکی انجام شود، باید روش پرداختی آن نیز مشخص شود. در گذشته زمانی که کشور در تحریم نبود. بیشتر از LC اعتبارات اسنادی استفاده می‌شد، اعتبارات اسنادی تعهدی از بانک است که به خریدار و فروشنده داده می‌شود.
بدین صورت که هرگاه خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک موظف می‌شود باقیمانده یا کل مبلغ خریدار و پرداخت کند. بانک همچنین به نیابت از خریدار، نگهدارنده اعتبارات اسنادی است و تا زمانی که تاییدیه بگیرد کالاهای خریداری شده حمل شده‌اند، وجه را پرداخت نخواهد کرد.
در این روش چون تعهد بر روی بانک است، بانک را ملزم می‌کند که مالکیت کالای خریداری شده را از آن خود بداند. تا زمانی که بانک با مشتری تسویه حساب انجام دهد و انتقال مالکیت با ظهرنویسی بارنامه انجام شود ، پرداختی ها به صورت حواله و یا برات بدون تعهد صورت می‌پذیرد.
از زمانی راه‌اندازی سیستم ثبتارش و سامانه جامع تجارت، گمرک نیز به این سیستم ها متصل شد. از همین رو در این فرایند بانک موظف می‌شود صرف‌نظر از تامین مالی قرارداد اسناد را چک کند.
زمانی که در سیستم ثبتارش به عنوان اظهارکننده هر اطلاعاتی در مورد کالا ثبت شود، اطلاعات ثبت شده در سیستم بانکی هم می‌نشیند. زیرا بانک در این مرحله باید تخصیص و تامین ارز انجام دهد و کد رهگیری برای ترخیص کالا از گمرک، به اظهارکننده بدهد، و همچنین باید تمامی اطلاعات و اسناد را بررسی کند.
