در تعبیر نظامی واژه لجستیک به جابجایی تجهیزات جنگی ، مهمات و جیره غذایی از محل مبدآ به سمت خط مقدم تعریف می شود.
حمل و نقل لجستیک :
اما در امور اقتصادی و حمل و نقل ، لجستیک به کلیه ی فرایندهای مربوط به برنامه‌ریزی ، اجرا و کنترل برای حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی و بسته بندی کالاها از لحظه ی تولید یا ورود یک کالا از نقطه ی مبدآ تا نقطه ی مقصد انجام می گیرد گفته می شود ، تا در نهایت رضایت مشتری فراهم بشود. لذا نقش بسیار پررنگ و حیاتی در حمل و نقل ایفا می کند .
کشتیرانی ، بازرگانی ، حمل و نقل ، انبارداری ، تامین ، مدیریت سفارش ها ، حمل و نقل بین المللی دریایی ، هوایی و … از جمله اموری است که شامل خدمات لجستیک می باشند . فعالیت های لجستیکی با صرفه جویی های قابل توجه در هزینه ها و کسب رضایت مشتری و افزایش فروش ، نقش موثری در مدیریت و کنترل جریان تولید و عرضه کالا و خدمات دارد.
خدمات لجستیک در بخش حمل و نقل :
- لجستیک داخلی
- لجستیک داخل مرزهای کشور
- لجستیک خارج از مرزهای کشور
تعریف لجستیک معکوس :
به کلیه ی فرایندهایی که برای پایان دادن به چرخه عمر یک محصول طی می شود لجستیک معکوس اطلاق می شود . که بازکرداندن محصول به تولیدکننده یا توزیع کننده جهت تعمیر یا بازیافت را شامل می شود . از آنجا که لجستیک شامل خدمات پشتیبانی کالای تولیدی یا وارداتی از لحظه ی ورود به انبار تا زمان رسیدن به دست مشتری (انبارداری ، حمل و نقل ، خدمات گمرکی و ترخیص و …) را شامل می شود ، بنابراین دقت در انتخاب شرکت لجستیک معتبر و با تجربه بسیار مسئله ی مهمی است.
انواع روش های حمل و نقل لجستیک :
حمل بارعموما به صورت حمل دریایی ، هوایی ، ریلی و حتی زمینی می باشد و خریدار می تواند با توجه به نوع و جنس کالا ، هزینه حمل ، مدت زمانی که شما برای تحویل بار خود در نظر گرفته اید و سایر شرایط تاثیرگذار بهترین روش حمل بار را انتخاب نماید .
حمل و نقل دریایی :
عدم محدودیت حجم کالا را می توان از مزیت های حمل دریایی دانست اما با توجه به اینکه حمل دریایی با کشتی در بازه زمانی حدود 35 الی 55 روز طول می کشد برای محموله های فاسد شدنی و همچنین برای واردکنندگانی که سرعت تحویل بار برای آن ها در اولویت است گزینه مناسبی نمی تواند باشد . در مجموع حمل دریایی ارزانترین روش حمل بارهای با حجم بالا می باشد . روش حمل دریایی بار به صورت خرده بار و فول کانتینر به واردکنندگان ارائه می شود .
حمل و نقل هوایی :
به طور کلی حمل بار هوایی به دو صورت فریت بار و کارگو انجام می گیرد که فریت بار مخصوص بارهای مسافری است و کارگو مخصوص حمل بار تجاری و عمده می باشد . سریع ترین روش حمل بار، برای بارهای به نسبت سنگین و فوق سنگین با زمان نسبتا کوتاه 2 تا 8 روزکاری می باشد و امن ترین روش حمل بار محسوب می شود . اما باید توجه داشت که در حمل و نقل هوایی، هزینه‌ها به میزان قابل توجهی بالاتر از روش‌های دیگر می باشد و معمولا مشتریانی که بارهای گرانقیمت و با ارزش دارند و امنیت کالا برایشان در اولویت است و یا زمان تحویل کالا برای آنها اهمیت دارد این شیوه حمل توصیه می شود .
حمل و نقل زمینی :
باید گفت حمل زمینی بار بدون تردید برای کسانی که هزینه حمل بار در درجه اول اهمیت قرار دارد روش بسیار مناسبی است . اما به دلیل بعد مسافت کالاها دیر به مقصد می رسد اما با بسته بندی درست کالاها در کانتینرها روش کم خطر با آسیب دیدگی کمتر و مطمئن تری برای حمل بار محسوب می شود .حمل زمینی بار به دو روش خرده بار یا همان گروپاژ یا به صورت عمده و فول کانتینر امکان پذیر می باشد . با توجه به حجم و نوع بار و مدت زمان تحویل و… می تواند گزینه مناسب و مقرون به صرفه ای برای مشتری باشد.
حمل و نقل ریلی :
حمل و نقل ریلی نسبت به حمل زمینی سریع تر است اما از نظر حجم ارسالی محدودیت‌های فراوانی دارد چرا که قطارها تنها ۵۰ کابین دارند و به تعداد محدود در مسیر تردد می‌کنند و در مقایسه با حمل دریایی تعرفه حمل ریلی رقابتی و اقتصادی است چراکه هم زمان تحویل بار به یک سوم کاهش می‌یابد و هم تعرفه‌ها بیشتر از حمل و نقل دریایی نیست.
