از مهم ترین مجوزهایی که هر فرد تاجری برای واردات کالای خود باید آن را اخذ نماید مجوز تخصیص ارز بانک مرکزی است. زیرا در غیر این صورت آن کالا مجوز ورود به کشور را نخواهد داشت. حال سوال اینجاست که مدت زمان انتظار برای دریافت تخصیص ارز چقدر است، و موانعی که برای تخصیص ارز به وجود می آید چه بوده و اصلا تخصیص ارز وارداتی چیست؟
مفهوم تخصیص ارز وارداتی
یکی از مهم ترین مراحل واردات کالا تهیه ارز می باشد که به روش های مختلف می توان آن را انجام داد. هر فرد تاجری که در زمینه تجارت خارجی فعالیت می کند، به ارز بین المللی و مورد تایید فروشنده کالای خود نیاز دارد.
تخصیص ارز وارداتی از سوی دولت برای ارائه خدمات به تجار بین المللی و وارد کننده کالاها جهت سهولت در انجام مراحل واردات صورت می گیرد. هدف دولت با این کار به وجود آمدن بستر مناسبی برای تجار است تا بتوانند روند بهتر و سریع تری را در انجام واردات کالا به کشور داشته باشند.
از آنجایی که نوسانات همیشگی بازار ارز باعث بالا رفتن قیمت ها شده است، به طوری که نتیجه آن انجام معاملات کمتر در دنیای تجارت بین المللی و نیز عدم ریسک پذیری افراد برای انجام این معاملات می باشد. از این رو تخصیص ارز وارداتی همچنین به تجار کمک می کند تا با هزینه و سرمایه های اولیه کمتری اقدام به واردات کالا نموده و راحت تر معاملات بین المللی خود را انجام دهند.
زیرا که برای خرید کالاهای وارداتی نیاز به سرمایه اولیه هنگفتی است که با تخصیص ارز دولتی تجار تمایل بیشتری را برای انجام معاملات بین المللی از خود نشان می دهند. در نتیجه دریافت ارز وارداتی برای تجار به انجام رساندن معاملات خود بسیار مهم می باشد.
تخصیص ارز بانک مرکزی از چه زمانی آغاز شد؟
تا قبل از سال ۹۷ معاملاتی که توسط بازرگانان و وارد کننده ها انجام می شد، تهیه ارز بر عهده خود آنها بود، و فقط معاملاتی تخصیص ارز به آنها تعلق می گرفت که از طریق بانک مرکزی صورت می پذیرفت. همچنین برای انتقال حواله های ارزی پس از خرید کالا، وارد کننده مستقیما با فروشنده در ارتباط بوده و از طریق مراجعه به صرافی ها و ارائه پروفرما ارز مورد نظر خود را به حساب فروشنده در کشور مبدا کالا منتقل می کرد.
در آن شرایط دیگر بانک مرکزی نمی توانست هیچ گونه نظارتی بر ورود و خروج ارز داشته باشد. از طرفی نیز تحریم ها بیشتر و محدودیت های ایجاد شده موجب تغییر سیاست هایی از جانب بانک مرکزی بر ورود و خروج ارز گردید. به طوری که با توجه به سیاست های نوین بانک مرکزی در جهت کنترل واردات و صادرات کالا و نیز حمایت از تولید کننده داخلی، مقرر شد که کلیه نقل و انتقالات ارزی کشور تحت نظارت بانک مرکزی قرار بگیرد.
از این رو بانک مرکزی شرایطی را برای وارد کنندگان فراهم آورده که بتوانند با اخذ مجوز ورود کالا از سازمان صنعت، معدن و تجارت ارز دولتی بگیرند. به این معنی که وارد کننده مجاز است به همان مقدار ارزی که به او تخصیص یافته ، خرید خارجی انجام دهد. از این طریق بانک مرکزی کلیه واردات و صادرات ورود و خروج ارز را تحت نظر خویش گرفته و وارد کننده ها نیز می توانند اقدام به انجام معاملات و حواله ارز به حساب تامین کننده خارجی تحت نظارت بانک مرکزی نمایند.
هر کالایی که وارد کننده قصد ورود آن را داشته باشد، نیازمند گذراندن چند مرحله است، که اولین مرحله مجوز ورود کالا از سازمان صنعت، معدن و تجارت می باشد. اخذ مجوز از سازمان صنعت و معدن و تجارت کمک می کند تا وارد کننده طبق قوانین و موازین کشور اقدام نماید تا کالای مورد نظر جزو کالاهای ممنوع نباشد که وارد کننده را متحمل ضرر کند.
از طرفی نیز ممکن است سازمان صنعت و معدن و تجارت ورود کالاهای لوکس را در شرایط تحریم ممنوع اعلام کند که در این صورت نیز باید حتما نسبت به پیگیری اخذ مجوز از این سازمان برای ورود کالا به کشور اقدام نمود.
وارد کننده باید بعد از گرفتن تاییدیه از سازمان صنعت، معدن و تجارت و نیز سازمان های مربوطه، اقدام به انتخاب بانک عامل ( واسط بین واردکننده و بانک مرکزی ) کند. بعد از آن نوبت به شماره ثبت سفارش یا همان مجوز ورود کالا می باشد.
در این مرحله وارد کننده بایستی شماره ثبت سفارش خود را به بانک عامل ارائه دهد. بانک عامل نیز شماره مجوز ورود کالا را برای بانک مرکزی ارسال نموده و بانک مرکزی وارد کننده را در نوبت تخصیص ارز قرار می دهد، تا به ترتیب اولویت برای او مجوز تخصیص ارز را صادر نماید. به این صورت بانک مرکزی با تخصیص ارز، مقدار ارز خروجی را برای ورود کالا به کشور را مشخص می کند.
همچنین تخصیص ارز در بانک مرکزی بر اساس اولویت بندی کالاها صورت می گیرد. به این صورت که در حال حاضر با توجه به اتخاذ تصمیم های متناسب در خصوص تخصیص ارز، اولویت با کالاهای گروه یک و ضروری می باشد. به طوری که برای کالاهای اساسی تخصیص ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی با توجه به شرایط خاص بوده و تنها توسط بانک ها و صرافی ها مورد تایید بانک مرکزی به وارد کننده ها ارائه می گردد.
مدت زمان انتظار برای دریافت تخصیص ارز در صف چقدر می باشد؟
طبق ابلاغیه ای که از سوی مقررات صادرات و واردات جهت کم کردن زمان تخصیص ارز صورت گرفته است، با توجه به انواع شرایط تخصیص ارز در گمرک مدت زمان انتظار درخواست ها برای دریافت ارز به شرح هستند:
- دستگاه مجوز دهنده تخصیص مواردی را با توجه به محل تامین ارز و نرخ ترجیحی در نظر دارد که در آن زمان ایجاد درخواست در نظر گرفته نشده است.
- درخواست هایی که از محل تامین بانک مرکزی و نرخ آزاد هستند، ۳۰ روز پس از تاریخ ایجاد درخواست تخصیص ارز به آنها تعلق می گیرد.
- همچنین در خواست های با محل تامین ارز سامانه نیما نیز پس از ۳۰ از تاریج ایجاد درخواست منوط به دریافت تخصیص ارز می باشند.
- برای مواردی که تامین ارز از محل ارز صادرات خود و دیگران یا سپرده خود و دیگران و یا تهاتر باشد، ظرف یک روز کاری تخصیص ارز صورت می گیرد.
