هنگامی که کالایی را برای جابجایی، تعمیرات، فروش و بهره‌برداری به صورت امانتی و یا هر کنش دیگری در اختیار یک شخص حقیقی یا حقوقی دیگر قرار می‌دهید، برای اثبات مالکیت خود و همین طور مشخص کردن زمان و نحوه باز پس‌گیری کالای مذکور، به یک رسید مشخص و قابل استناد نیاز دارید.
در سیستم حمل‌ونقل باری کشور نیز، بارنامه‌ها همین نقش را دارند. شرکت باربری به عنوان حمل‌کننده بار، مسئول صدور بارنامه و تایید صحت اطلاعات موجود در بارنامه است. بارنامه، نه تنها مشخص کننده مالک و یا به عبارت درست‌تر، معین کننده تحویل‌دهنده بار به شرکت باربری است، بلکه حاوی اطلاعاتی مانند نوع بار، هزینه‌های حمل و بیمه، مقصد بار و مشخصات وسیله حمل‌ونقل و در نهایت تحویل‌گیرنده بار نیز هست.
بارنامه چیست؟
همانطور که در مقدمه بیان شد، بارنامه رسید و یا سندی معتبر و قابل استناد است که یک شرکت ذی‌صلاح حمل‌ونقل در ازای تحویل بار برای تحویل‌دهنده و یا مالک بار صادر می‌کند. اهمیت بارنامه از این جهت است که یک قرارداد حقوقی بین ارسال‌کننده بار و شرکت حمل بار تلقی شده و هر گونه مشکلی که در تحویل بار در مقصد رخ دهد، بر اساس مفاد این قرارداد حل و فصل خواهد شد.
در واقع، مالکیت کالا و بارِ تحویل شده به باربری، بر مبنای اطلاعات مورد تایید طرفین در بارنامه مشخص می‌شود. بدون وجود بارنامه معتبر، که توسط شرکت صاحب صلاحیت و مجوز‌دار صادر شده باشد، هر گونه بیمه‌نامه‌ی بار بی‌اعتبار بوده و شرکت‌های بیمه در صورت بروز مشکل، خسارتی به صاحب بار پرداخت نمی‌کنند.
نکته مهم در مورد بارنامه‌ها این است که اسنادی بی‌قیدوشرط هستند و باربری نمی‌تواند تحویل بار را مشروط به انجام کاری نماید، بلکه موظف است به تحویل گیرنده‌ای که در بارنامه قید شده یا مالک ارسال‌کننده، بار را تحویل نماید.
هزینه حمل ممکن است به صورت پیش کرایه و یا پس کرایه پرداخت گردد. مالک و ارسال کننده بار لازم است پیش از امضا بارنامه، کلیه اطلاعات بارنامه را به دقت مطالعه و چک نمایند. در بسیاری از موارد مشاهده شده که افراد و یا شرکت‌هایی خود را به عنوان شرکت باربری دارای مجوز معرفی کرده و اقدام به تنظیم بارنامه می‌کنند؛ در حالی که این افراد تنها واسطه هستند و در اصل، بارنامه با نام و مجوز شرکت یا فرد ثالثی نوشته می‌شود که در این حالت ممکن است در زمان تحویل بار در خصوص مبلغ دریافتی و یا حتی تحویل کامل بار، مشکلاتی ایجاد شود.
سامانه بارنامه
کلیه شرکت‌های باربریِ دارای پروانه، دارای یک کارتابل کاری بر روی سامانه بارنامه سازمان راهداری بوده و ملزم به ثبت بارنامه‌های خود در این سامانه هستند. نکته‌ی مهم این است که یک بارنامه زمانی کاملا قانونی و ثبت شده است که دارای یک کد رهگیری ۱۶ رقمی باشد که از طریق سامانه بارنامه برای صاحب بارنامه ارسال می‌گردد.
ثبت بارنامه
همان طور که گفته شد، ثبت بارنامه تنها توسط شرکت‌های مجاز باربری امکان‌پذیر است. ذکر این نکته ضروری است که بارنامه بدون ثبت بارنامه در وب‌سایت و سامانه بارنامه ، فاقد ارزش قانونی است؛ بنابراین باید همواره کد رهگیری ثبت بارنامه را از شرکت باربری طلب نمایید.
